Otomatik Portakal (A Clockwork Orange), Anthony Burgess
tarafından 1962'de yazılmış bir distopya romanıdır. Kitap, distopik bir
gelecekteki İngiltere'de geçmektedir ve genç bir çetenin lideri olan Alex'in
hikayesini anlatmaktadır.
Roman, Alex ve grubu tarafından işlenen şiddet içeren
suçları anlatarak başlar. Alex, çevresindeki herkesi kontrol etmeye çalışır ve
herhangi bir karşı koyma halinde şiddet uygular. Ancak Alex, bir gün
arkadaşları tarafından ihanete uğrar ve polis tarafından yakalanır.
Hapishanede, Alex bir deneyin parçası haline gelir. Bu
deneyde, Alex'e bir ilaç verilir ve bu ilaç, Alex'in şiddet içeren
düşüncelerini ve davranışlarını engeller. Alex, hapishaneden serbest
bırakıldığında artık şiddet içeren davranışlar sergilemeyen biri haline gelir.
Ancak, Alex'in bu durumu, onun doğasını tamamen değiştirerek
özgür iradesini elinden aldığı gerekçesiyle eleştirilir. İnsanların seçim yapma
ve kendi hayatlarını yönlendirme özgürlüklerinin, onların insani niteliklerinin
bir parçası olduğu vurgulanır.
Roman, bu tartışmayı ele alırken, aynı zamanda politik,
sosyal ve kültürel konulara da değinir. İnsan davranışı, suç ve ceza, toplumsal
kontrol, özgürlük ve insanlık değerleri gibi konular kitapta işlenir.
Alex'in karakteri, romanda en çok tartışılan konulardan
biridir. Alex'in şiddet içeren davranışlarına rağmen, okuyucuların ona karşı
duygusal bir bağ kurması sağlanır. Alex, hem insan hem de şiddetin bir sonucu
olarak yaralı bir karakter olarak tasvir edilir.
Kitap, birçok dilde yayınlanmış ve Stanley Kubrick
tarafından 1971 yılında sinemaya uyarlanmıştır. Otomatik Portakal, distopya
türünün önemli bir örneği olarak kabul edilir ve okurlar arasında hala
popülerliğini korumaktadır.