Namık Kemal'in "Cezmi" adlı eseri, Tanzimat dönemi
edebiyatının önemli yapıtlarından biridir. Eserde, Osmanlı İmparatorluğu'nun
son dönemlerinde yaşanan siyasi ve toplumsal sorunlar, Batı karşısındaki geri
kalmışlık ve kültürel çatışmalar ele alınmaktadır.
Hikaye, İstanbul'da yaşayan bir genç olan Cezmi'nin hayatını
anlatmaktadır. Cezmi, bir yandan İstanbul'da yaşayan Batılılaşmış gençler
arasında yer alırken, diğer yandan geleneksel Osmanlı kültürüne bağlı olan
ailesine saygı duymaktadır. Ancak, Osmanlı toplumunda yaşanan değişimler ve
siyasi çalkantılar Cezmi'nin hayatını da etkilemektedir.
Cezmi, babasının ölümünden sonra ailesinin maddi sıkıntıları
nedeniyle zor zamanlar geçirir. Bu sırada, Osmanlı İmparatorluğu içinde bir
isyan başlar ve Cezmi'nin ailesi bu isyancıların hedefi haline gelir. Cezmi,
ailesini korumak için güçlü ve zengin biri olmak için çabalar.
Cezmi'nin hikayesi, aşk ve ihanet gibi unsurların da yer
aldığı karmaşık bir hikayedir. Cezmi, güzel bir kadın olan Zeynep'e aşık olur,
ancak Zeynep, Cezmi'yi başka bir adamla aldatır. Bu durum Cezmi'yi üzse de,
sonunda Zeynep'in ihanetinin üstesinden gelir ve onu affeder.
Eser, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde yaşanan
kültürel, siyasi ve toplumsal değişimleri ele alarak, Batılılaşma sürecinin
getirdiği çatışmaları gözler önüne sermektedir. Namık Kemal'in
"Cezmi" adlı eseri, Türk edebiyatının önemli bir eseri olarak kabul
edilir ve Tanzimat dönemi edebiyatının en önemli örneklerinden biridir. Eser, Türk
Edebiyatında yazılan ilk tarihi roman olma özelliğini taşımaktadır.